Çölyak hastalığı, her 100 kişiden birinde görülen ve son yıllarda farkındalığı artan bir otoimmün rahatsızlıktır. Doğru teşhis edilmediğinde, sindirim sorunlarından psikolojik rahatsızlıklara kadar birçok soruna yol açabilir. Peki, çölyak hastalığı tam olarak nedir? Hangi belirtilerle kendini gösterir? Tanısı nasıl konulur ve tedavisi mümkün mü? İşte, çölyak hastalığına dair tüm merak edilenler ve dikkat edilmesi gereken önemli noktalar. Hastalığın etkilerini en aza indirmek ve yaşam kalitesini artırmak için neler yapabilirsiniz?

Toplumda her 100 kişiden 1’inde görülen çölyak hastalığı, özellikle son yıllarda artan farkındalık sayesinde daha sık gündeme geliyor. Özellikle doğru tanı konulmadığında yıllarca süren sindirim problemleri, halsizlik, kilo kaybı ve hatta psikolojik sorunlara neden olabilen bu hastalık, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebiliyor. Peki, çölyak hastalığı nedir? Belirtileri nelerdir? Tedavisi mümkün müdür?

Toplumda her 100 kişiden 1’inde görüldüğü tahmin edilen çölyak hastalığı, gluten içeren gıdalarla birlikte ortaya çıkan ciddi bir otoimmün rahatsızlık olarak tanımlanıyor. Peki çölyak hastalığı tam olarak nedir? Hangi belirtilerle kendini gösterir? Tanısı nasıl konur? Hastalar nelere dikkat etmeli? Tedavisi mümkün mü? İşte çölyak hastalığına dair merak edilen tüm soruların yanıtları...

Çölyak hastalığı nedir?

Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin gluten adı verilen proteine karşı anormal bir tepki göstermesi sonucu ortaya çıkan otoimmün bir sindirim sistemi hastalığıdır. Gluten; buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Çölyak hastalarında gluten tüketimi, ince bağırsaklarda iltihaplanmaya ve zamanla bağırsak yüzeyinin zarar görmesine neden olur.

Belirtileri nelerdir?

Çölyak hastalığı, her bireyde farklı belirtilerle kendini gösterebilir. Bazı kişilerde belirgin sindirim sorunları görülürken, bazı hastalarda belirtiler daha hafif ya da sindirim dışı olabilir.

En yaygın belirtiler şunlardır:

• Karın ağrısı, şişkinlik ve gaz

• Kronik ishal veya kabızlık

• Kilo kaybı

• Demir eksikliği anemisi

• Halsizlik ve yorgunluk

• Cilt döküntüleri (dermatitis herpetiformis)

• Büyüme geriliği (çocuklarda)

• Kemik erimesi

• Depresyon veya anksiyete gibi ruhsal belirtiler

Nasıl teşhis edilir?

Tanı süreci genellikle kan testleriyle başlar. Çölyak hastalığına özel antikorların (örneğin anti-TTG, EMA) yüksek çıkması durumunda, kesin tanı için endoskopi ile ince bağırsak biyopsisi yapılır. Glutensiz diyete başlanmadan önce testlerin yapılması büyük önem taşır.

Tanı nasıl konulur?

Çölyak hastalığının tanısı, öncelikle kan testleriyle başlar. Kanda anti-tTG (transglutaminaz antikoru) ve EMA (endomizyum antikoru) gibi spesifik antikorların yüksekliği çölyaktan şüphelenilmesine yol açar. Bu testlerin doğruluğu için kişinin hâlâ gluten içeren besinler tüketiyor olması gerekir. Kesin tanı için ise endoskopi ile ince bağırsak biyopsisi yapılır. Biyopsi, bağırsak duvarındaki hasarı net bir şekilde göstererek tanıyı kesinleştirir.

Tedavileri nelerdir?

Şu anda çölyak hastalığının tek etkili tedavisi ömür boyu glutensiz diyettir. Hastalar, hayatları boyunca gluten içeren tüm yiyeceklerden uzak durmak zorundadır. Bu, yalnızca ekmek ya da makarnayı kesmekle sınırlı değildir. Gluten; hazır çorbalar, soslar, işlenmiş et ürünleri, hatta bazı ilaçlar ve kozmetik ürünlerde dahi bulunabilir.

Diyetin dikkatle uygulanması, bağırsakların kendini onarmasını sağlar. Çoğu hastada belirtiler birkaç hafta içinde hafifler, birkaç ay içinde ise tamamen ortadan kalkar. Ancak en ufak bir gluten teması bile semptomların yeniden başlamasına neden olabilir.

Bu nedenle uzmanlar, çölyak hastalarının gıda etiketlerini çok iyi okumaları, restoran tercihlerinde dikkatli olmaları ve çapraz bulaşmaya karşı tedbirli davranmaları gerektiğini vurguluyor.

Çölyak hastalığı, gluten içeren gıdalara karşı bağışıklık sisteminin verdiği anormal tepki sonucu ortaya çıkan otoimmün bir hastalıktır. Karın ağrısı, ishal, kilo kaybı gibi belirtilerle kendini gösterebilir ve tanısı kan testleri ve ince bağırsak biyopsisi ile konulur. Şu anki tek etkili tedavisi ömür boyu sürecek glutensiz diyettir. Hastaların gıda etiketlerini dikkatle okuması ve çapraz bulaşmaya karşı tedbirli olması önemlidir.